Büyüyen Fotoğraf Küçülen Sosyoloji

Fotoğraf: Lewis Wickes Hine, Jacob A. Riis ve Poul Strand

Fotoğraf yalan söylemez, ama yalancılar fotoğraf çekebilir diyor, Lewir Hine.

19 yy. sanatta fotoğrafı, bilimde de sosyolojiyi ortaya çıkarmıştır.

Sosyolojinin ve fotoğrafın aynı anda ortaya ÇIKMASI RASTLANTI DEĞİLDİR. John Berger’in belirttiği gibi, 1839’da fotoğraf makinesi icat edildiği sırada Auguste Comte “Pozitif Felsefeye Giriş” kitabını tamamlamak üzeredir.

Sosyoloji makro bir bilim olarak toplumları kontrol altında tutma amacıyla yola çıkar.

Kapitalizmin etkisiyle sosyoloji küçülüp, gerçeklikten uzaklaşırken, fotoğraf, toplumları denetim araçlarından biri haline gelir.

“Görme konuşmadan önce gelmiştir. Çocuk konuşmaya başlamadan önce bakıp tanımayı öğrenir. Ne var ki başka bir anlamda da görme sözcüklerden önce gelmiştir. Bizi çevreleyen dünyada kendi yerimizi görerek buluruz.” John Berger

Evrende egemen olan kuram körlüktür.

Zamanın artık çekilmez olduğu, taşınması olanaksız bir yüke dönüştüğü noktada koparılabilmesi ancak körlüğün yardımıyla düşünülebilir. Elias Canetti

Sosyal ilişki ve bir deneyimin içinde olmak dokunma ile başlar, görmeyle değil.

Susan Sontag “Platon’un mağarasında hala iflah olmaz biçimde oturan insanoğlu, o eski alışkanlıklarını sürdürüp kendini gerçeklikle değil, gerçekliğin gölgesiyle oyalıyor.”

Bir şeyi güzel olarak görmek, onu zorunlu olarak yanlış görmek demektir.

Fotoğrafın keşfiyle birlikte ünlü ressam Paul Delaroche, “Bundan böyle resim sanatı ölmüştür” der. Ona göre, fotoğraf, sanatın tüm ilkelerine cevap verecek güçtedir.

1864 yılında 6 ülkede 25 tane fotoğraf dergisi yayınlanıyordu.

1888 yılında George Eastman, Kodak makineyi satışa çıkardı.

Jacob A. Riis fakir kesimleri ve gecekonduları fotoğraflar “How the Other Lives-1890 ve Children of the Poor-1892” toplumu öyle sarsar ki New York’da yeni yasalar çıkartılır.

Sosyolog Lewis Wickes Hine da göçmenleri ve çocuk işçileri fotoğraflar. Sonucu, çocuk işçilerin çalışma koşullarının yasa ile düzeltilmesi olur.

Fotoğraf makinesi, dönemini görüntülemeye, olan biteni kaydetmeye çalışır. Sosyal bilimler de öyledir. Önce yaşanılan gerçeğin altını çizerler. John Berger

Poul Strand ilk dönem çalışmaları daha çok New York’taki insanları konu alır. İleri dönem fotoğrafları ise yaptığı yolculuklarla ilgilidir. Sıradan olayları ilgi çekici ayrıntılarıyla görüntülemiştir. Çektikleri önceden düşünülmüş fotoğraflardır. Anı yakalamak yerine anı yaratmaya çalışmıştır.

Tüketim kültürü insanlara sahte bir özgürlük sunar. Stuart Ewen’a göre “…tüketici kendisine yeni özgürlükler sunulduğunu zannedebilir, oysa acımasızca aldatılmaktadır. Sunulan şey özgürlük yanılsamasından başka bir şey değildir”

Kitle kültürü içerisinde yabancılaşan insanlarda bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde gerçeklikten kaçış görülmektedir. Kitlesel tüketimin verdiği haz gerçekliğin yerini almış gibidir.

Sanat ile reklam arasındaki farklılık artık ortadan kalkmış gibidir. Kültürel ürünler gerçek bir gereksinmenin karşılanmasından çok, değişim için imal edilmektedirler.

Kitap için müzik: SAVA - Yo m'enamori

https://www.youtube.com/watch?v=TCsYGvoq-yQ