Margaret Atwood'la romanı “Kedi Gözü” üzerine Yapılan bir Söyleşi

Çocukluğunuzun yazar olmanızdaki rolü nedir?

Kuzeyde, bir orman içinde elektriksiz ve akarsuyu olmayan, radyo ve sinemaları bulunmayan, televizyondan önce,  nispeten tecrit edilmiş bir konumda büyüdüm.  Çocukken bana sürekli okurlardı.  Evde her zaman kitap bulunurdu ve bu kitaplar benim eğlencemdi.  Kitaplar yağmurlu günlerde ne yaptığınızdı, kaçış noktanızdı, ailenizin uzantısıydı.  Bu nedenler kitapları sevmekten kitaplara yazmaya attığım adım çok doğaldı.

Kedi Gözü sizin özel kitabınız olarak kabul görüyor.  Bu saptamada gerçek payı var mı?

Bir bakıma doğru. Kedi Gözü diğer romanlarıma oranla çok daha fazla yarı otobiyografik ögeler taşımakta, özellikle zaman ve mekân açısından. Ama pek çok başka açıdan kurmaca yazındır.

Kitabın ana teması sizce ne?

Kedi Gözü küçük kızlık travmalarının erişkin yaşamda nasıl sürdüğünü anlatır.  Kız çocuklarının sırlarla ve değişen bağlılıklarla tanımlanan ve onlara acı veren bir kültürü vardır.  Dün arkadaşın olan kız bugün arkadaşın değildir ve nedenini bilmezsin.  Bu çocukluk kuvvet çabaları kadınların arkadaşlıklarını renklendirir.  Kadınlara erkekler tarafından mı, kadınlar tarafından mı eleştirilmekten çekinirsiniz sorusunu sorduğunda

Şimdi ardınızda otuz kitap bırakmış biri olarak bu kitabı gençlik dönemlerinizde yazabilir miydiniz?

Orta yaşa ulaştığınızda geçmişiniz ardınızda belirginleşiyor; oysa gençler daha çok şimdiki zaman ve gelecek ile ilgileniyorlar.  Kedi Gözü kısmen bir olgunluk dönemi romanı - ama aldığı tepkilere bakarsak her yaştan kadının ve erkeğin de romanı.

Kedi Gözü'nü sizin feminist bir yazar olarak ününüzü destekler mi yoksa karşı mı çıkar?

Feminist'ten kastınız, kadınlar hakkında yazmamdan - tamamen de değil - dolayı kaynaklanıyorsa cevabım evet'tir.  Kedi Gözü küçük kız döneminin perde arkası ve erişkin kadınların davranışlarının çapraşık çocukluk arkadaşlıklarından nasıl doğduğunu ve geliştiğini anlatan bir romandır.  Ama feministten kastınız kadınların iyi erkeklerin kötü olduğunu anlattığını söylüyorsanız.  Cevabım hayır'dır. Feministler bir zamanlar küçük birer kız olmalarına rağmen Kedi Gözüne saldırmadılar.

Kitapların geleceği hakkında ne düşünüyorsunuz?

Okumanın modası geçmedi.  Pek çok insan sürekli televizyon izlemekten daha kişisel olan okumaya dönüyor.  Nöroloji uzmanları okumanın beyinde yarattığı yoğun hareket ile gerçek eylemi yaşamadan hemen sonra geldiğini söylüyorlar. 

*

Margaret Atwood

Çeviren : Eren Arcan

1

Çimenlikte çocuklar

El ele tutuşmuş

Durmadan dönüyorlar.

Bir kol diğerininkine

girmiş,

çember tamamlanıncaya,

her birinin kendi bedenine

yeniden dönünceye kadar

Şarkı söylüyorlar, ama

birbirlerine değil,

ayakları hareket ediyor

neredeyse şarkılarıyla eşzamanlı

Yüzlerindeki dikkati

görebiliriz

Yüzleri, gözleri, 

hemen önlerinde

hareket eden

boşluğa takılı

Bu kendinden geçişi

neşe ile karıştırabiliriz

Ama bunda hiç neşe yok.

Görüyoruz onları  (kol kola)

Habire dönüyorlar

dikkatle, neredeyse

gayretli

(bastıkları yer yok sayılmış,

çimenliği çevreleyen

ağaçlar yok.  göl yok.)

Onlar için

durmadan dönmenin amacı,

(hızlı ya da yavaş)

durmadan, durmadan

dönmek

vıı

Yine yaz,

Bu odanın aynalarında

Çocuk çemberi

Aynı şarkıyı söylüyor:

Bu dağınık  yatak,

kurumuş çimen gibi pis,

buruşuk girintilerle dolu

yatak örtüsü,

onların çimenliği,

bu yıpranmış duvarlar,

çepeçevre ağaçlarını içeriyor

alçak tıkalı lavabo, göllerini

bir yabanarısı geliyor,

yakın bir plajda

bırakılan bir sandvicin kokusunu alarak

  (bu ayrıntıları ne kadar dikkatle

  ele alıyorsun )

çocuklardan biri ürküyor

ama çemberi bırakmıyor.

Oyunun kapalı

kurallarına göre

onları döndürüyor döndürüyorsun

ama bunda neşe yok,

ve biz kol kola

yatakta yatarken,

ne birlikte ne ayrı

    (gözlemlerin beni omurgasız

     bir kemik kafesine,

ters yüz edilmiş

hükümsüz bir kaleye

 döndürüyor )

dudaklarımız kıpırdıyor

neredeyse çocukların şarkılarıyla

eşzamanlı

yan odada

açılan, kapatılan, çekmecelerin

gürültüsünü dinlerken,

(doğal olarak her zaman tehlike vardır,

ama nerede olduğunu nasıl bulacaksın)

(çocuklar

sıcak havadan

yuvarlak bir

cam kafes örüyorlar

iplik inceliğindeki

böceğimsi sesleriyle)

burada birlikte yatarken,

odalarda avare dolanmaların

monotonluğunda kısılmış,

savunmalarımızın

odağını değiştirirken,

Bu kemikleri kırmak istiyorum

bu kemikleri,

seni hapseden ritmini

     (yaz ve kış)

ve bütün cam kafesleri

bütün haritaları silmek,

dönerek şarkı söyleyen çocuklarının

koruyucu kabuğunu kırmak,

Çember

kırılsın istiyorum