ABD'nin
Suriye'deki IŞİD hedeflerini vurmasının ardından ABD Başkanı Barack Obama'ya
2009 yılında verilen Nobel Barış Ödülü'nün geri alınıp alınmayacağı
tartışılıyor.
TARİH
27
Eylül 2014 10:29
2009'da
Nobel Barış Ödülü'ne layık görülen ABD Başkanı Barack Obama yönetimi altındaki
ABD, altı yılda yedinci bombardımanını yaptı. Şimdi, Barış Ödülü'nün geri
alınıp alınmayacağını tartışılıyor.
ABD’nin
Irak ve Suriye’deki Irak Şam İslam Devleti hedeflerini vurmasının ardından, ABD
Başkanı Barack Obama’nın 2009’da aldığı Nobel Barış Ödülü tartışılmaya
başlandı. 1942’den bu yana resmî olarak savaş ilan etmese de, ABD, Obama
yönetimi altında altı yıl içinde yedi farklı ülkeye bombardıman düzenledi.
Radikal’den
Neşe İdil’in derlemesiyle Obama yönetiminin altı yıl içinde askerî müdahalede
bulunduğu veya daha önce başlatılan müdahaleleri devam ettirdiği ülkeler
şöyle...
Afganistan
(2001-günümüz)
11 Eylül
saldırılarının ardından Taliban’ın El Kaide lideri Usame bin Ladin’i teslim
etmeyi reddetmesi nedeniyle ABD, Afganistan’ı bombalamaya başladı.
Bombardımana, Kabil, Kandahar ve Celalabad’ın aralarında bulunduğu ülkenin en
büyük kentlerinden başlayan ABD ve müttefikleri, kendilerini uzun süren bir
çatışmanın ortasında bulurken, binlerce sivil de hayatını kaybetti. Her ne
kadar 2011’in Haziran’ından başlayan ve 2014’ün sonunda tamamlanacak olan
birliklerin çekilmesi büyük ölçüde gerçekleşse de hava saldırıları hâlâ devam
ediyor.
AP’nin
haberine göre, ABD, 2001’den bu yana Afganistan’ın güvenlik güçlerini eğitmek
ve silahlandırmanın yanı sıra ülkenin altyapısını geliştirmek için 100 milyar
dolar harcadı. 2 bin 200 ABD askeri hayatını kaybederken, 20 bin asker de
yaralandı.
Afgan
liderler, bombardımanlarda çok fazla sayıda sivilin hayatını kaybettiğini
vurguluyor. Yalnızca geçen hafta, ABD saldırıları ülkenin doğusunda 11 sivilin
hayatını kaybetmesine neden oldu. Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai, 23
Eylül’de görevini bırakırken yaptığı konuşmada, “Eğer ABD ve Pakistan gerçekten
isterse, Afganistan’a barış gelecek. Afganistan’daki savaş yabancıların
istekleri üzerine kurulu. Afganistan’daki savaş yabancıların çıkarlarına hizmet
ediyor. Ne var ki her iki taraftaki Afganlar kurbanlık koyun ve bu savaşın
kurbanları” ifadelerini kullandı.
Yemen
(2002-günümüz)
2000
yılının Ekim ayında ABD’nin 17 donanma askerinin Yemen’deki Aden limanında El
Kaide tarafından öldürülmesi, ülkeyi hali hazırda Washington’ın radarına
sokmuştu. 2002 Kasım’ında ise Yemen hükümeti ABD’ye yeşil ışık yaktı ve ülkeye
ilk bombardıman düzenlendi.
ABD’nin
hedefi, El Kaide’nin Yemen’de etkili isimlerinden ve 17 kişinin ölümüne neden
olan saldırının arkasındaki isim olduğundan şüphelenilen Qaed Salim Sinan
al-Harethi’ydi. Al-Harethi, pilotsuz bir hava aracı arabasını vurduğunda
öldürüldü. Dönemin ABD Savunma Bakanı Yardımcısı Paul Wolfowitz, yaptığı
açıklamada, El Kaide militanının öldürülmesini “çok başarılı taktiksel bir
operasyon” olarak nitelemiş ve bu operasyonların El Kaide’yi taktiklerini
değiştirmeye zorladığını vurgulamıştı.
Dönemin
ABD Başkanı George W. Bush yönetimi altında düzensiz bombardımanlar
gerçekleştirilse de Obama göreve geldiğinden bu yana bombardımanlarda ciddi bir
artış yaşandı. WikiLeaks tarafından açıklanan belgelerde, Yemen hükümetinin
ABD’nin hava saldırılarına devam etmesine, ülkedeki El Kaide üyeleri nedeniyle
izin verdiği görülüyor.
ABD’nin
Yemen’de düzenlediği hava saldırılarının neredeyse tamamı insansız hava
araçlarıyla yapılıyor ve son yıllarda bombardımanların yoğunluğu arttı. Ne var
ki, insan hakları örgütleri, ABD’nin “Terörle savaş” kampanyasının sonucu
olarak çok fazla sivilin hayatını kaybetmesinden duydukları endişeyi dile
getiriyor. İnsan Hakları İzleme Örgütü 2013’te, Yemen’de 2009’dan itibaren
yapılan altı hava saldırısını inceledi. Örgüt, bombardımanda ölen 82 kişiden
57’sinin sivil olduğu bulgusuna ulaştı.
Irak
(2003-2011&2014)
5 Şubat
2003’te New York’taki Birleşmiş Milletler’de dönemin ABD Dışişleri Bakanı Colin
Powell, Irak’ın kitle imha silahlarının bulunduğuna dair bir konuşma yaptı. Bu
konuşma, ABD’nin Afganistan’da binlerce birliği yokmuşçasına, Washington’ın bir
başka askerî çatışmaya dahil olması için yeterli bahaneyi sundu.
Irak’taki
ilk hava saldırıları 20 Mart 2003’te başladı ve üç hafta içinde Irak hükümeti
devrildi. Ancak, tıpkı Afganistan’da olduğu gibi, ABD ve mütteffiklerinin ciddi
bir direnişle karşılaşmasıyla ülkenin tamamının kontrolünü sağlamanın kolay
olmadığı anlaşıldı. Bu direniş ilk olarak devrik lider Saddam Hüseyin’in
destekçilerinden, birçok farklı Sünni ve Şii gruplardan ve daha sonra El Kaide
ve destekçilerinden geldi.
Çatışma ve
ABD’nin bombardımanları Irak’taki siviller için felakete yol açtı. AFP’nin
2013’ün Ekim ayında yayımladığı ve ABD’de yapılan bir araştırmayı kaynak
gösterdiği bir makalede, saldırılar sonucu toplam ölü sayısı yarım milyon
olarak belirtildi. Araştırmacılar, Irak’ta 2003-2011 arasında hayatını
kaybedenlerin yüzde 70’inin şiddet nedeniyle –çoğu silahla yaralanma sonucu
olmak üzere, arabayla intihar saldırıları ve patlamalar– olduğunu ifade ediyor.
Bunlara ek olarak, koalisyondakilerin şiddet sonucu ölümlerin yüzde 35’inden
sorumlu olduğu ve bu rakamın 125 bin ölüye karşılık geldiği de vurgulanıyor.
ABD kısa süre önce de Irak topraklarındaki IŞİD hedeflerini bombalamaya
başladı.
Pakistan
(2004-günümüz)
Pakistan’daki
insansız hava aracı saldırıları George W. Bush döneminde başlamış olsa da,
Obama yönetimi bombardımanların sıklığını benzeri görülmemiş seviyelere
çıkardı. Bureau of Investigative Journalism’e (Araştırmacı Gazetecilik Bürosu)
göre, Pakistan’da 2004’ten bu yana insansız hava araçlarıyla, 339’u Obama
döneminde olmak üzere 390 saldırı gerçekleştirildi. Bombardımanlar, yaklaşık 4
bin kişinin hayatını kaybetmesine neden olurken, ölenlerin dörtte birinin sivil
olduğu açıklandı.
Beklenen
şekilde, ABD’nin liderliğindeki İHA bombardımanları Pakistan hükümetiyle birçok
sürtüşmeye neden oldu. 2013’ün Ekim ayında Obama’yla bir araya gelen Pakistan
Başbakanı Navaz Şerif, ABD ile Pakistan ilişkilerinde bombardımanların “büyük
ölçüde rahatsız edici” olduğunu söylemiş ve “İnsansız hava araçlarının
kullanımı bizim yalnızca toprak bütünlüğümüzü ihlal etmiyor. Aynı zamanda,
ülkemizden terörizmi yok etme çabalarımıza da zarar veriyor” demişti.
Pakistan’da,
ABD’nin insansız hava araçlarını kullanmasını durdurmak için düzenlenen
protestoların sayısı bir hayli fazla. AFP’nin haberine göre, 2013’ün Aralık
ayında, 40 adet dinî ve siyasî grubu çatısı altında barındıran Pakistan Savunma
Konseyi’nin organizasyonuyla yaklaşık 5 bin eylemci ABD’nin ülkelerine
düzenlediği İHA saldırılarını bir an önce durdurması çağrısında bulundu.
Eylemciler sloganlar attı ve Afganistan üzerinden Pakistan’a ulaştırılan NATO
malzemelerini engellemeye çalıştı.
Somali
(2007-günümüz)
2007’nin
Ocak ayında, ABD, Somali’deki El Kaide liderlerine karşı hava saldırıları
düzenlemeye başladı. Hava saldırılarının nedeni ise, 200’den fazla kişinin
ölümüne neden olan ABD’nin Kenya ve Tanzanya Büyükelçilikleri’nin
bombalanmasının arkasındaki isimlerin Somali’de olduğuna inanılmasıydı. Hava
saldırıları, dönemin Somali Devlet Başkanı Abdullahi Yusuf Ahmed’in tam onayını
aldı.
ABD’nin
Somali’ye müdahale etmesi, Washington’ın Afrika’nın boynuzundaki “terörle
savaş"ına uluslararası ilginin önemli ölçüde az olması nedeniyle pek fark
edilmedi. Ne var ki, Eylül başlarında, El Kaide’yle bağlantılı Somalili cihatçı
örgüt El Şebap, liderleri Ahmed Godane’nin ABD’nin hava saldırılarında
öldürüldüğünü söyledi ve intikam saldırıları düzenleyecekleri konusunda uyardı.
Reuters’ın haberine göre, ABD kuvvetleri Godane’yi, Somali’nin merkezinin
güneyindeki karargahında vurdu. İnsansız hava aracıyla düzenlenen saldırı,
ABD’nin Somali’ye yedi ay aradan sonra ilk saldırısı olma özelliği taşıyor.
Libya
(2011)
Libya,
bombardımanların çoğunluğunu Avrupa ülkeleri ve NATO’nun gerçekleştirmesiyle
bir istisna sayılıyor. Ne var ki, Libya lideri Muammer Kaddafi’nin 2011’in
Mart’ında devrilmesi için destek toplayarak kritik bir rol oynayan ABD’ydi.
Obama, ABD’nin müttefiklere Libya’ya düzenlenecek hava saldırılarında
katılacaklarını açıkladı. Ülkedeki rejimin değişmesinin Obama’nın harekata
katılmasındaki amacı olup olmadığı tartışılıyor, fakat hava saldırıları Libya
lideri Muammer Kaddafi’nin ölümünün ardından durduruldu.
Ülkedeki
iç savaş sekiz ayda sona erdi, ancak rakip gruplar arasında kaos ve çatışmalar
devam ediyor. Aralarında birçok sivil de bulunan binlerce Libyalı bu
çatışmalarda hayatını kaybetti.
Suriye
Üç yılı
aşkın bir süredir devam eden Suriye iç savaşını durdurmak için ülkeye hava
saldırıları düzenlemek 2013’te, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın kimyasal
silah kullandığı yönündeki haberlerin ardından Obama’nın gündemine geldi. Ne
var ki, ABD Kongresi’nin saldırıları istememesi ve Rusya’nın, Suriye’ye saldırı
olması halinde Esad’a destek vereceğini açıklaması üzerine Obama geri adım attı
ve Esad’la kimyasal silahların teslim edilmesi konusunda bir anlaşmaya varıldı.
Bir sene
sonra ise, ABD’nin Irak’taki Irak Şam İslam Devleti hedeflerine yönelik
düzenlediği hava saldırıları Suriye’ye genişletildi. IŞİD’in yanı sıra El Kaide
bağlantılı Horasan’ın da vurulduğu hava saldırıları uzun süre devam edecek gibi
görünüyor.
http://t24.com.tr/haber/nobel-baris-odullu-obama-6-yilda-7-ulke-bombalatti,272023
No comments:
Post a Comment