Stiglitz: Yolun sonuna geldiniz

Pelin Ünker

Nobel ödüllü ekonomist Stiglitz, Türkiye’nin kronikleşmiş cari açık, sıcak paraya bağımlılık, yüksek enflasyon ve yavaşlayan büyümenin yanı sıra pek çok siyasi zorlukla karşı karşıya olduğunu ifade ederek “Cari açığınız konusunda inatla hep ‘istisna’ diyorlardı. Arjantin’e de böyle davranılıyordu. Yolun sonuna geldiniz” dedi.

ABD’li Nobel ödüllü ekonomist Joseph Stiglitz, Türkiye’nin zor bir dönemden geçtiğine dikkat çekerek “Cari açığınız kronik bir sorun, Hep inatla istisna diyordunuz, Arjantin’e de böyle bakılıyordu. ABD’ye de krizden önce böyle bakılıyordu” dedi. Türkiye ekonomisinin halihazırda pek çok problemle boğuştuğunu vurgulayan Stiglitz, bunlardan bazılarının siyasi zorluklar olduğunu belirterek şöyle konuştu: “Türkiye zor bir dönemden geçiyor. Bunlardan biri de politik zorluklar. Uluslararası toplumun, bir CNN muhabirine televizyonda saldırılınca hassasiyeti artar. Bu Türkiye için kötü bir reklam.”

Türkiye ekonomisinin halihazırda yavaşladığına dikkat çeken Stiglitz, Türkiye’nin çevresinin riskli olduğunu belirterek Ortadoğu ve Rusya’daki sorunlara işaret etti. “Bu ülkeler Türkiye’nin ticari ortakları” diyen Stiglitz,“Avrupa ekonomisi de resesyona gidiyor. Avrupa, Ortadoğu ve Rusya’nın içinde bulunduğu zorluklar Türkiye ekonomisini de etkileyecek” diye konuştu.

Stiglitz Türkiye ekonomisiyle ilgili diğer zorlukları şöyle anlattıı:

“Türkiye’de enflasyon yüzde 9’un üzerine çıktı, yükseliş eğilimi devam ediyor. Ve kronikleşmiş cari açık sorunu var. Bunlar ulusalararası toplumda endişelenmek için uyarı sinyalleridir. Türkiye’nin karşılaştığı diğer bir zorluk da cari açığın sıcak para akımlarıyla finanse edilmesi. Klasik bir problem olan ‘ani durma’ denilene maruz kalma riskini artırıyor. Birden yatırımcılar fikrini değiştirirse ve sermaye girişi durursa cari açığı finanse etme problemi başlar. Dövizde ani yükseliş başlar. Sermaye piyasaları işler iyi giderken endişeleri görmezden gelir. Endişeler karşısında ‘ama burası bir istisna’ derler. Sonra birden rakamlara bakmaya başlarlar. Zaten orada olan rakamları artık görmeye başlarlar. Birden rakamlar olduğundan da kötü görünür. Bu sefer de ani durma yaşanır. İstisna olma durumunuzu kaybettiniz. Cari açığınız konusunda inatla hep ‘istisna’ diyorlardı. Bugüne kadar hep istisnaydınız. Arjantin’e de böyle davranılıyordu. ABD’ye de krizden önce böyle bakılıyordu. Artık dünya emlak balonunun güçlü bir ekonomi yaratmadığını anladı. Her krizden önce de emlak balonu yok denir.”

Merkez Bankası bağımsızlığının toplumun yapısıyla ilgili olduğunu vurgulayan Stiglitz, bir hükümetin para politikasını siyasi amaçlar için kullanmasının çok tehlikeli olduğunu vurguladı. Stiglitz, “Bazı ülkelerde bağımsız olmadığı halde bağımsızca hareket edebilen ve hükümetin de bunu kabullendiği merkez bankaları vardır. Ancak bir hükümetin para politikasını siyasi amaçlar için kullanması çok tehlikeli bir durumdur. Fakat bir merkez bankasının sadece bankacılık sektörüne hizmet etmesi de çok tehlikeli bir durumdur. ABD’de Fed, Wall Street’in emrine girmişti. Türkiye’de durum tam tersi” diye konuştu.

Faiz tartışmaları ile ilgili ise Stiglitz “Türkiye’de faiz oranları yüksek değil. Türkiye’de şu anda real faizler negatif” dedi.